جذب 2
1-تعیین فرد یا تیم مستعد برای جذب
یکی از مسائلی که در مراحل مقدماتی جذب باید مد نظر قرار گیرد انتخاب فرد یا افرادی است که دارای استعداد، توان، وقت و ویژگیهای مناسبی برای جذب افراد به برنامه های مسجد باشد، البته توجه به دارا بودن ویژگیهای عمومی که در کتب مختلف برای سرگروه جذب لازم است، که علاوه بر ویژگیهای عمومی در ذیل به برخی از این ویژگیهای اختصاصی سرگروه جذب نیز اشاره شده است.
ویژگیهای سرگروه جذب :
الف) شور و نشاط
یکی از مهمترین مؤلفه های برنامه های مرحله جذب مسأله شور و نشاط است. شور و نشاط از جمله مسائلی است که اگرسرگروه و مسئول جذب و اعضای آن دارای این ویژگی نباشند، نمی توانند با کارکنان به خصوص کارمندان جوان که دارای شور و نشاط می باشند، ارتباط برقرار نموده و آنان را جذب نمایند و چه بسا جذب افراد با مشکل مواجه شده و امکان جذب میسر نگردد و از طرفی قادر به انتقال روحیه شور ونشاط به اعضای گروه نبوده و گروه از سرزنده بودن و شادابی لازم برخوردار نمی گردد.
ب) رفتار مناسب
داشتن رفتار مناسب برای اعضای تیم جذب لازم و ضروری است؛ چرا که اگر رفتارآنان موافق شئونات دینی، اسلامی و عرفی نباشد، نمی توانند تاثیر مناسبی در اذهان مخاطبین برجای گذارده و جلوه ی مناسبی از مسجد و برنامه های آن را نشان دهند؛ لذا رفتارهای مناسب مانند برخورد متواضعانه، صمیمی، دلسوزانه، تکریم افراد ... را می توان از جمله مؤلفه- های کلیدی مراحل جذب دانست.
ج) اعتدال
هر حرکت و فعل تربیتى و آموزشی باید بر اعتدال استوار باشد و از حد وسط بیرون نرفته و به افراط و تفریط کشیده نشود تا حرکت و فعلى مطلوب باشد. اگر اعتدال را پیشه خود سازیم زمینه رشد، پیشرفت و راه رسیدن به مطلوب را کوتاه و موفقیت آمیز کرده‌ایم.
گزینه ای که شاید جزء گزینه های بسیار مهم و اثر بخش به عنوان یکی دیگر از ویژگیهای افراد و سرگروه گروه جذب باشد، داشتن اعتدال در انجام تمامی امور و پرهیز از افراط و تفریط توسط آنان می باشد. که لازم است در برخوردها و رفتار تیم جذب، وجود داشته باشد.
د) اهل مشورت
در فرهنگ اسلام مشاوره و رایزنی برای جلوگیری از استبداد و خود محوری و دست یازیدن به افکار و اندیشه‌های بهتر و بالاتر و بکارگیری عملی آنهاست.
البته معناى مشورت این نیست که انسان خود را دربست دراختیار دیگران بگذارد؛ بلکه مقصود این است که در مشکلات از دیگران چاره جوئى کند، و راهنمائیهاى آنان را پس از تدبر و دقت کافى بکار گیرد. از جمله دیگر ویژگیهایی که لازم است سر گروه جذب داشته باشد، اهل مشورت بودن است در غیر این صورت احتمال اشتباه و خطای وی بالا رفته و ممکن است در ارتباط گیری، اظهارنظر، اقدامات، برگزاری جلسات و ... دچار مشکل گردد؛ لذا از آنجایی که مشکلات و مسائل افراد بسیار گسترده بوده و می توان گفت هر شخصی دارای مشکلات و راهکارهای خاص خود می باشد، ضروری است سر گروه جذب با مشورت کردن ضمن کاهش صدمات و آسیبهای پیش گفته بتواند این روحیه مثبت و سازنده را به دیگران منتقل کند.(پرهیز از شیوه های خودسرانه)
ه) تقید به مسائل شرعی
در عرصه های تربیت و معرفتی، به ویژه تربیت دینی، بیشترین تأثیر مربی بر متربیدانش آموز دستیابی به نفوذ معنوی بر اساس الگوی رهبری نیازمند ویژگیهای بسیاری خواهد بود، تا اعضاء، وی را مورد پذیرش قلبی خود قراردهند «کونوا دعاه الناس بغیر السنتکم لیروا منکم الاجتهاد و الصدق و الورع )) ( راهنمای مردم باشید بدون استفاده از زبانتان) بنابراین لازم است سرگروه مقید به مسائل شرعی و دینی و عامل به احکام و موازین شرع بوده تا بتواند به معنای حقیقی، انسانها را به دین دعوت کند و تاثیرات مطلوب تربیتی بگذارد.
قرآن کریم در این زمینه می فرمایند:«اتامرون الناس بالبر و تنسون انفسکم و انتم تتلون الکتاب افلا تعقلون ( آیا مردم را به نیکی فرمان می دهید و خود را فراموش می کنید در حالی که کتاب می خوانید. آیا نمی اندیشید؟ یعنی پیش از آنکه دیگران را امر به نیکی و خوبیها نماییم، لازم است مسئولین گروههای تربیتی، اعمال و افکار خود را نیکو و پسندیده نموده، تا بتوانند بر دیگر افراد جذب شده تاثیرگذار گردند .
در همین زمینه، اقبال لاهوری می گوید :
ای بیخبر بکوش که صاحب خبر شوی تا راهرو نباشی کی راهبر شوی
به همین منظور، لازم است اعضای گروه جذب در فرایند جذب از راهکارهای شرعی استفاده نموده و تمام اقدامات و برنامه هایشان مطابق مؤلفه های شرعی باشد، تا علاوه برکسب رضای خداوند متعال بتوانند الگوی مناسبی در عمل از خود نشان دهد.
و) قدرت مدیریت
از آنجا که یک مربی آگاه به مسائل مختلف دارای نقش محتوایی و اساسی در بالا رفتن کیفیت و اثربخشی بر دانش آموزان است و با راهنمایی و مشاوره خوب می تواند موجب ارتقاء ایشان بشود. می توان گفت: مسئولیت گروه نیازمند یک رهبری اندیشمندانه است و نمی تواند صرفاً یک هنر تجربی بر پایه هوش فطری و کار آزمودگی باشد. مدیریتى که نبوغها را شکوفا سازد، استعدادها را پرورش داده و حرکتها را منظّم، سریع، همسو و هم جهت کند.
بر همین اساس قدرت مدیریت و توان اداره و برگزاری برنامه های گروه از جمله دیگر ویژگیهایی است، که لازم است سرگروه جذب داشته شد .به عنوان مثال سرگروه جذب برای برگزاری برنامه های مختلف، باید دارای توان و قدرت کنترل جمعی از کارکنانی که دارای شور و نشاط هستند بوده و اثربخشی و تبیین برنامه ها را داشته باشد.
ح)قدرت ارتباط
مؤثرترین وسیله و ابزار جذب را می توان ارتباط ( روابط عمومی بالا ) دانست. امروزه ثابت شده چیزی به اندازه ارتباط مستقیم و چهره به چهره اثربخش تر نیست. شاید این نوع از ارتباط ( ارتباط چهره به چهره ) بتواند عدم ارتباطات و روابط از روی کدورت و ناراحتی را ابطال کرده و بی اثر کند. ارتباط اثر بخش چیزی بیش از ارتباط سازمانی است و مستلزم رودر رویی در محیطی مناسب و سرشار از اعتماد و صمیمیت و دوستی است.
مهمترین پشتوانه کار یک سرگروه جذب در پیشبرد اهداف خود، حمایت اعضاء و علاقه قلبى افراد به اوست، و این پشتوانه در صورتى محفوظ مى‌ماند که رابطه خود را با اعضاء از طرق مختلف، مخصوصاً از طریق ارتباط مستقیم و چهره به چهره حفظ کند.
تذکر: افراد منزوی، درونگرا یا تندمزاج نمی توانند در تیم جذب مؤثر باشند یا اینکه کمترین اثر را خاهند داشت.
باید توجه داشت که:
بی اعتمادی، تهدید و ترس، ارتباطها را ناتوان و کمرنگ می کند و در محیطی که این عوامل باشد، در ادامه همکاری موجب تردید و دودلی می گردد.
ط ) شرح صدر داشتن و بردبار بودن
قرآن کریم در راستای انجام ماموریت پیامبر(صل الله علیه و آله) خطاب به وی می‌فرماید: «واصبر و ما صبرک الا بالله و لا تحزن علیهم»و (تو ای رسول) برای رضای خدا بر رنج تربیت امت صبر و تحمل پیشه کن و بر آنها غمگین مشو».
و به راستی ظرفیت و سعه صدر پیامبر(صل الله علیه و آله) و امامان معصوم(علیهم السلام) براى همه دست اندرکاران مدیریت یک سرمشق بزرگ است. هنگامی که خداوند به حضرت موسی(علیه السلام) مأموریت رفتن به سوی فرعون را داد قرآن کریم از زبان حضرت موسی(علیه السلام) از خداوند طلب شرح صدر می‌نماید: « رب اشرح لی صدری (خدایا به من سعه صدر عطا کن) این درخواست سعه صدر به چه منظور است؟ آیا جز این است که حضرت موسی(علیه السلام) از خداوند طلب استمداد می نماید تا بار سنگین مسئولیت «هدایت» را به سر منزل مقصود برساند. این موضوع نشان دهنده نیازمندی شدید سرگروه یا تیم جذب به طلب سعه صدر و استمداد از خداوند است، که اگر در راستای انجام وظایف صبر و تحمل داشته باشد، یقینا به نتیجه خیر خواهد رسید.
این بلندنظریها و سعه صدر و ظرفیت وجودى، براى پیشبرد کار، چنان مؤثّر است که می تواند دشمنان سنگدل را به دوستان صمیمى مبدّل سازد. بر همین اساس لازم است، سرگروه یا اعضای تیم جذب شرح صدر و قدرت تحمل بالایی داشته وافرادی صبور و باحوصله باشند، تا بتوانند به خوبی با افراد ارتباط برقرار کرده و آنان را جذب نمایند و از کارمندان و کارکنانی خسته و کسل افرادی با نشاط و امیدوار بسازند.
ی) جدیت و پشتکار
جهد به معنی کوشش و تلاش به منظور دستیابی به اهداف متعالی انسانی است.»
کلمه « جّدُّوا واجتَهَدوا » از یک خانواده اند، اما با دقت بیشتر، فرق ظریفی میانشان وجود دارد. واژه «جدُّوا» یعنی تلاش کنید، کلی و عمومی است اما واژه « واجتَهَدوا » یعنی اجتهاد کنید و اجتهاد برای رشد عقل، اندیشه و تفکر است.
قرآن کریم می فرماید: « لیس للانسان الا ما سعى » «سعادت هر کس در گرو عملش می باشد.» صفحات گیتى و نظام جهان آفرینش گواه روشنى است که کامیابى هر موجودى وابسته به فعالیت و کوشش اوست.
سخن در تلاش و مجاهدت است، کارهاى بزرگى که در این جهان رخ داده همه در اثر این مجاهدت ها بوده است . کسى که دارای نیروی تلاش باشد به هر مقصدی از مقاصد خود که اراده نماید خواهد رسید.
از آنجا که برنامه های مختلف، متنوع و کثرت فعالیتها همه از سختی و صعوبت برخوردار است. برهمین اساس لازم است سرگروه یا اعضای تیم جذب انسانهایی با جدیت و پشتکار و دارای توانایی بالا و گسترده برای تداوم و استمرار فعالیتها باشند تا بتوانند به اهداف خود در جذب افراد دست یابندکه اگر این جدیت و پشتکار را نداشته باشند نمی توانند فعالیتهای بزرگی را به انجام رسانده و افراد را جذب نمایند.
ک ) قدرت تشخیص مسائل اولیه تربیتی
دقت تربیتی در کار جذب بسیار مهم است . از آنجا که کارمندان و مدیران جذب شده دارای روحیات وخلقیات متفاوتی می باشند، لازم است سرگروه جذب ، باتوجه کامل به ویژگیها و خصوصیات ویژه، شغل و جایگاه هر فرد، برنامه ریزی و با او رفتار نموده و برنامه های خود را به صورتی مناسب اجرا نماید.