سکــون
حرفی که هیچگونه حرکتی نداشته باشد ساکن می نامند.
برای نشان دادن حرف ساکن از علامتی به این شکل (
) استفاده می شود.
این شکل () از اول کلمه خفیف گرفته شده و نشانگر خفیف و سبک تلفّظ شدن حرف ساکن در مقابل حرف متحرّک ( یا مشدّد ) می باشد ، به خاطر کثرت کاربرد و اختصار ، نقطه و دنباله آن را حذف کرده اند
(
) .
الف مــدّی
هر گاه بعد از حرف مفتوح ، الفی قرار گیرد (ــَــ ا) این الف باعث دو برابر مدّ و کششِ صدای فتحه می شود و لذا به آن ( الف مدّی ) میگویند.
در قرآن های با رسم الخط فارسی ، فتحه قبل از الفِ مدّی را به صورت ایستاه علامت گذاری کرده اند (ــٰــ ا) تا نشانگر تلفظ فتحه با صدای کشیده باشد .
فتحه
به این علامت (ـــــَــ) در فارسی زبر و در عربی ((فَتْحَه)) میگویند .
فتحه از کلمه (فَتْحْ) گرفته شده و در اصل (فَتْحَهٌ) بوده یعنی یک بار گشودن ، در هنگام وقف بر آخر آن ، ( طبق قواعد وقف ) تاء (ـه) تبدیل به هاء ساکن (ـهْ) میشود.
حروف مقطّعه قرآن
اکنون که با اسامی حروف عربی آشنا شدید به راحتی میتوانید حروف مقطعه قرآن را نیز بخوانید .
از مجموع ۱۱۴ سوره قرآن ، ۲۹ سوره آن با کلماتی آغاز میشوند که باید به صورت قطعه قطعه خوانده شوند ( هر حرفی با اسم عربی آن ) و لذا به آنها « حروف مقطّعه میگویند » ، مانند :
قال رسول اللّه (صلّى اللّه علیه و آله ):
(مـا مـِنْ مـُؤ مـِنٍ ذَکـَرًا اءوْ اءُنـْثـى ، حـُرًّا اءَوْ مـَمـْلُوکـاً اِلاّ وَلِلّهِ عـَلَیـْهِ حـَقُّ واجـِبٌ اءَنْ یـَتـَعَلَّمَ مِنَ الْقُرْانِ)(2)
هـیـچ زن و مرد مؤ منى از آزاده و برده نیست ، مگر اینکه از طرف خداوند بر او حق واجبى است و آن این است که باید (به اندازه توانش ) قرآن بیاموزد.